به گزارش تحریریه، روزنامه روسی «ایزوستیا» جهت‌گیری‌های اصلی بانک مرکزی این کشور برای توسعه بازار مالی در سال‌های ۲۰۲۸-۲۰۲۶ را اینگونه بیان کرده است:
بانک مرکزی جهت‌گیری‌های اصلی برای توسعه بازار مالی در سه سال آینده را ارائه داد. در این سند، پنج جنبه کلیدی مشخص شده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفاظت از حقوق مصرف‌کنندگان خدمات مالی و سرمایه‌گذاران
- دیجیتالی‌سازی بازار مالی و توسعه زیرساخت پرداخت‌ها
- توسعه سیستم پرداخت‌ها و تسویه‌حساب‌های تجارت خارجی
به گفته کارشناسان، جهت‌گیری‌های انتخابی توسط بانک مرکزی روسیه، زیربنایی را فراهم می‌سازد تا بازار مالی در سال‌های آینده به سیستمی باثبات‌تر و با ظرفیت بیشتر تبدیل شود که قادر به حمایت از توسعه کسب‌وکار و ارائه چشم‌اندازهای بلندمدت واقعی به سرمایه‌گذاران باشد.
تأثیرات این جهت‌گیری‌ها در گزارش «ایزوستیا» مورد تحلیل قرار گرفته است.
برنامه آینده
بانک مرکزی روسیه برنامه‌های توسعه بازار مالی را برای سال‌های ۲۰۲۶-۲۰۲۸ اعلام کرد. این نهاد، توسعه بازار سرمایه را به عنوان منبع اصلی تأمین مالی کسب‌وکارها، افزایش شفافیت عرضه‌های اولیه سهام و جذابیت سرمایه‌گذاری در ابزارهای بلندمدت را از جمله اهداف اصلی خود عنوان کرد.
در مجموع، در جهت‌گیری‌های اصلی توسعه بازار مالی، پنج جنبه مهم مشخص شده است که شامل موارد زیر است:
- ایجاد شرایطی برای افزایش نقش بازار مالی در تأمین مالی تحول اقتصادی
- حفاظت از حقوق مصرف‌کنندگان خدمات مالی و سرمایه‌گذاران
- افزایش دسترسی مالی برای شهروندان و کسب‌وکارها
- دیجیتالی‌سازی بازار مالی و توسعه زیرساخت پرداخت‌ها
- توسعه سیستم پرداخت‌ها و تسویه‌حساب‌های تجارت خارجی
- تضمین ثبات مالی
اولین جهت‌گیری توسعه، ایجاد شرایطی برای تقویت نقش بازار مالی در تحول اقتصادی، همراه با حفظ ثبات بخش مالی است. برای دستیابی به این هدف، بانک مرکزی، وظایف زیر را مشخص می‌کند:
- توسعه بازار سرمایه
- توسعه روابط و راهبری شرکتی، و شفاف‌سازی اطلاعات
- توسعه زیرساخت بازار مالی
- مشارکت بانک‌ها در تأمین مالی توسعه اقتصادی
- افزایش سهم بازار مالی در دستیابی به اهداف توسعه پایدار
- توسعه بازار بیمه
- توسعه خدمات اطلاعاتی
- گسترش طیفی از ابزارهای مالی و سایر سازوکارهای تأمین مالی اقتصاد
- تضمین ثبات و توسعه مقررات نهادهای مالی
- تأمین نیروی انسانی برای بخش مالی
جهت‌گیری بعدی که توسط بانک مرکزی تعیین شده، حفاظت از حقوق مصرف‌کنندگان خدمات مالی و سرمایه‌گذاران است که شامل افزایش دسترسی مالی برای شهروندان و کسب‌وکارها نیز می‌شود. در افق سه‌ساله آینده، کار در این زمینه به‌ویژه در بخش محصولات و خدمات سرمایه‌گذاری و همچنین حفاظت سایبری تقویت خواهد شد. این اقدام به دلیل حضور میلیون‌ها سرمایه‌گذار جدید در بازار مالی است که عمدتاً از طریق کانال‌های آنلاین خدمات مالی را دریافت می‌کنند.
در چارچوب اجرای این جهت‌گیری، وظایف زیر تعیین شده است:
- توسعه و انطباق سیستم حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خدمات مالی و سرمایه‌گذاران با توجه به تغییرات در بازار مالی
- تضمین حفاظت در برابر اقدامات غیرقانونی در بازار مالی
- افزایش سواد مالی و سرمایه‌گذاری، سواد سایبری مالی، و شکل‌دهی پایه‌های فرهنگ مالی و رفتار منطقی
- افزایش دسترسی به خدمات مالی با کیفیت برای شهروندان، کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، و تضمین فراگیری (شمول) بازار مالی
جهت‌گیری سوم که بانک مرکزی در سه سال آینده بر آن تمرکز خواهد کرد، دیجیتالی‌سازی بازار مالی و توسعه زیرساخت پرداخت‌ها است. این مسیر، یکی از اولویت‌های استراتژیک نهاد ناظر (رگولاتور) محسوب می‌شود. در این راستا، وظایف تعیین‌شده توسط بانک مرکزی به شرح زیر است:
- توسعه زیرساخت دیجیتال
- توسعه زیرساخت پرداخت‌ها
- کمک به توسعه نوآوری‌ها در بازار مالی
- قانون‌گذاری اکوسیستم‌ها
- ایجاد شرایط برای پیاده‌سازی امن فناوری‌های پرداخت دیجیتال و تضمین حاکمیت فناورانه
یکی دیگر از اولویت‌های بانک مرکزی روسیه، توسعه پرداخت‌ها و تسویه‌حساب‌های تجارت خارجی است. برای این منظور، تعامل اقتصادی خارجی با طیف گسترده‌ای از کشورها ضروری است که شامل گذار به کانال‌ها و سازوکارهای جدید برای تسویه‌حساب‌های بین‌المللی می‌شود. به منظور دستیابی به این هدف، بانک مرکزی اقداماتی را در دست اجرا دارد که در چارچوب آن، اولویت به استفاده از روبل روسیه و سایر ارزهای ملی در تسویه‌حساب‌های بین‌المللی داده می‌شود.
اجرای چنین فعالیت‌هایی مستلزم انجام وظایف زیر است:
- توسعه پرداخت‌ها و تسویه‌حساب‌های بین‌المللی
- تنظیم مقررات ارزی و محدودیت‌های مربوط به نقل و انتقال سرمایه
- بهینه‌سازی سیستم مقابله با قانونی کردن (پولشویی) درآمدهای حاصل از جرم و تأمین مالی تروریسم
بانک مرکزی در برنامه سال‌های آتی، تضمین ثبات مالی را به عنوان آخرین هدف کاری خود در نظر گرفته است. برای این منظور، نهاد ناظر قصد دارد با در نظر گرفتن شرایط در حال تغییر، به بهبود نظارت بر ریسک‌های سیستمی، رویکردهای تحلیلی و همچنین ابزارها و اقدامات تأثیرگذار خود ادامه دهد.
فهرست وظایفی که انجام آن‌ها در این مورد لازم است، شامل موارد زیر است:
- توسعه مقررات احتیاطی کلان
- تحلیل و نظارت بر ریسک‌های سیستمی
- بهبود تحلیل و تنظیم مقررات ریسک‌های اقلیمی
تحریریه روزنامه «ایزوستیا» درخواستی را به بانک مرکزی ارسال کرده است. تا زمان انتشار این گزارش، پاسخی دریافت نشده است.
نیاز به ثبات
به عقیده «سرگئی گاوریلوف» رئیس کمیته دومای دولتی در امور مالکیت، زمین و اموال و عضو شورای ملی مالی بانک مرکزی روسیه، بازار مالی این کشور امروز در حال گذراندن مرحله بازسازی و انطباق با شرایط جدید است. پس از چند سال تحول اقتصادی، کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاران رفته‌رفته به بازار اوراق بهادار علاقه‌مند شده‌اند و این امر در آمارها مشهود است: تعداد افراد حقیقی در بورس رو به افزایش است و حجم سرمایه‌گذاری‌ها در سهام و اوراق قرضه بیشتر می‌شود. با این حال، از نظر تعداد عرضه اولیه، این کشور همچنان به طرز چشمگیری از شماری از اقتصادهای هم‌تراز خود عقب مانده است.
به باور «یولیا کوزنتسوا» مشاور سرمایه‌گذاری دارای مجوز از بانک مرکزی و رئیس انجمن مشاوران سرمایه‌گذاری، بازار روسیه در دو سال گذشته به طور کامل به مسیر داخلی بازگشته است. جامعه سرمایه‌گذاران خرد در حال رشد است: تا پایان اوت ۲۰۲۵، تعداد افراد حقیقی دارای حساب کارگزاری به بیش از ۳۸.۴ میلیون نفر رسید. فعالیت سرمایه‌گذاری به طور پایدار در سطوح بالایی باقی مانده و در تمام بخش‌ها، از جمله معاملات آخر هفته و بازار آتی، مشهود است. این امر از نقدینگی و تقاضا برای عرضه‌های اولیه و اوراق قرضه حمایت می‌کند.
به گفته گاوریلوف، بازار سرمایه همچنان شاخص مهمی برای سنجش اعتماد به اقتصاد ملی به شمار می‌رود، زیرا شرکت‌ها دقیقاً از طریق این بازار می‌توانند منابع بلندمدت مورد نیاز برای توسعه را جذب کنند. او معتقد است که علاقه واقعی به این بازار، البته زمانی می‌تواند پدیدار شود که بازدهی اوراق قرضه و سایر ابزارهای تأمین مالی بدهی با سود سپرده‌های بانکی قابل مقایسه باشد.
- به عقیده این نماینده پارلمان، امروزه با نرخ بهره ۱۷ درصد، اغلب فعالان بازار ترجیح می‌دهند وجوه خود را در حساب‌ها نگه دارند و تنها یک کاهش چشمگیر به سطح حدود ۱۰ درصد می‌تواند بازار را احیا کند.
در همین حال، بانک مرکزی قصد دارد اعتماد به بازار سرمایه را تقویت کند. کوزنتسوا در این باره توضیح می‌دهد که این امر مستلزم موارد زیر است:
- افزایش افشای اطلاعات باکیفیت
- بالا بردن شفافیت عرضه‌های اولیه
- متعادل‌سازی مشوق‌ها بین ابزارهای مالی
- و همچنین تدوین سازوکارهای لازم برای حفاظت از سهامداران خرد در معاملات بزرگ.
در این میان، ترکیب امکانات و ظرفیت‌های سازمان‌های بیمه، صندوق‌های اوراق بهادار و سیستم‌های پس‌انداز، امری مهم است. این امر به ایجاد مجموعه‌ای یکپارچه از ابزارهای سرمایه‌گذاری مطمئن و بلندمدت کمک خواهد کرد. گاوریلوف تصریح می‌کند که این موضوع شامل سرمایه‌گذاری اندوخته‌های صندوق‌های بازنشستگی غیردولتی نیز می‌شود.
به گفته منبع خبری روزنامه «ایزوستیا»، چنین رویکردی این امکان را فراهم می‌کند که منابع انباشت‌شده به بازار اوراق بهادار هدایت شوند و از پروژه‌های کلان، از جمله پروژه‌های با ماهیت فناورانه، حمایت شود.
اما بازار مالی روسیه امروز با شماری از چالش‌ها روبروست. به گفته «یاروسلاو کاباکوف» استاد مدرسه عالی کسب‌وکار دانشگاه ملی تحقیقات HSE و مدیر استراتژی شرکت سرمایه‌گذاری Finam، این چالش‌ها شامل موارد زیر است:
- سطح پایین اعتماد و شفافیت در عرضه اولیه سهام
- عرضه محدود ابزارهای بلندمدت
- ریسک‌های موجود برای سرمایه‌گذاران
- و همچنین نیاز به نوسازی زیرساخت‌ها و راه‌حل‌های دیجیتال
- کوزنتسوا خاطرنشان می‌کند که «چالش‌های داخلی» همچنان باقی هستند:
- تمرکز نقدینگی در تعداد محدودی از اوراق بهادار
- محدودیت‌های زیرساختی باقی‌مانده در زمینه دارایی‌های مسدودشده
- نقش فزاینده زیرساخت‌های سایبری و پرداخت
- و همچنین نیاز به تقویت حمایت از سرمایه‌گذار خرد
این موارد به گفته او، به صراحت از سوی بانک مرکزی به عنوان اولویت در پیش‌نویس جدید برنامه‌های راهبردی ذکر شده‌اند.
کاباکوف تأکید می‌کند که در شرایط پیچیده اقتصادی و ژئوپلیتیکی، نیاز به افزایش پایداری و ثبات سیستم همچنان باقی است. او معتقد است که مسیرهای توسعه تعیین‌شده از سوی بانک مرکزی روسیه برای سال‌های ۲۰۲۸- ۲۰۲۶، می‌توانند به طور چشمگیری وضعیت را بهبود بخشند.
محرک‌های جدید
سرگئی گاوریلوف معتقد است که بانک مرکزی در اولویت‌های خود برای سه سال آینده، شماری از رویکردها را مشخص کرده که قادرند محرک جدیدی برای بازار مالی ایجاد کنند. یکی از موارد کلیدی این رویکردها، توسعه بازار سرمایه به عنوان منبعی برای تأمین مالی کسب‌وکارها است.
در حال حاضر، بسیاری از شرکت‌ها برای تأمین مالی به اعتبارات بانکی یا منابع داخلی خود متکی هستند و ورود به بورس را فرآیندی پیچیده و پرهزینه می‌دانند. این نماینده پارلمان توضیح می‌دهد که ایجاد شرایطی برای دسترسی ساده‌تر ناشران [اوررق بهادار] به عرضه‌های اولیه و افزایش کیفیت افشای اطلاعات می‌تواند تعداد مشارکت‌کنندگان را گسترش دهد و در نتیجه، حجم سرمایه‌های جذب‌شده را افزایش دهد. او معتقد است که هرچه شرکت‌های بیشتری از این کانال استفاده کنند، اقتصاد در کل پایدارتر خواهد بود.
به عقیده یاروسلاو کاباکوف، توسعه بازار سرمایه به شرکت‌ها اجازه خواهد داد تا منابع تأمین مالی خود را متنوع‌سازی کنند و وابستگی به اعتبارات بانکی را کاهش دهند. او گمان می‌کند که افزایش شفافیت IPO و حفاظت از حقوق سرمایه‌گذاران نیز به تقویت اعتماد و گسترش دایره مشارکت‌کنندگان کمک خواهد کرد.
یولیا کوزنتسوا تأیید می‌کند که بازار سرمایه به عنوان جایگزینی تمام‌عیار برای اعتبارات عمل خواهد کرد. کاهش نرخ بهره گرچه باعث رشد بخش بدهی شده است، اما هدف نهایی، احیای کامل تأمین مالی از طریق سهام نیز هست.
گاوریلوف معتقد است که افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری ابزارهای بلندمدت نیز مهم است. به طور سنتی، سرمایه‌گذاران روسی به راهبردهای کوتاه‌مدت و سپرده‌ها علاقه دارند، اما دقیقاً سرمایه‌های بلندمدت هستند که اساس پروژه‌های مهم در صنعت، زیرساخت و نوآوری را شکل می‌دهند.
این نماینده مجلس برمی‌شمارد که اجرای برنامه پس‌انداز بلندمدت، مشوق‌های مالیاتی برای حساب‌های سرمایه‌گذاری انفرادی و توسعه محصولات بیمه‌ای با جزء پس‌انداز، همه به شکل‌گیری یک منبع داخلی برای جذب سرمایه کمک خواهد کرد. او با تأکید بر این موضوع خاطرنشان می‌کند که در شرایط دسترسی محدود به بازارهای خارجی، چنین هدفی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
به اعتقاد کاباکوف، ایجاد ابزارهای سرمایه‌گذاری بلندمدت باعث انباشت سرمایه شده و بازار را پایدارتر خواهد کرد.
در همین حال، سومین رویکرد مهم، تقویت حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران است. گاوریلوف اشاره می‌کند که در این زمینه، موضوع به افزایش استانداردهای آزمون[۱] و مجوزهای لازم برای افراد غیرحرفه‌ای و همچنین توسعه سازوکارهای بیمه و نظارت رفتاری مربوط می‌شود.
- افزایش تعداد سرمایه‌گذاران خرد، موضوع حمایت از آن‌ها را به طور ویژه حیاتی کرده است. او خاطرنشان می‌کند که دقیقاً اعتماد سرمایه‌گذاران خرد است که اساس نقدینگی را تشکیل می‌دهد، زیرا بدون آن بازار نمی‌تواند رشد کند. تقویت تضمین‌ها از سوی نهاد نظارتی به کاهش نگرانی‌ها کمک کرده و مشارکت سرمایه‌گذاران جدید را تشویق می‌کند.
به اعتقاد این نماینده پارلمان، در همین حال لازم است سرمایه‌گذاران حرفه‌ای را تشویق کرد تا به سرمایه‌گذاران تازه‌کار انگیزه دهند. او می‌گوید می‌توان این افراد را برای افزایش کیفیت فرهنگ سازمانی، به هیئت‌مدیره شرکت‌ها دعوت کرد، از جمله به عنوان مدیران مستقل.
به اعتقاد کوزنتسوا، حفاظت از حقوق سرمایه‌گذاران و اعتمادسازی یکی از مهم‌ترین اولویت‌های توسعه بازار مالی است؛ چرا که بدون آن، بازار نمی‌تواند تأمین مالی ارزان و بلندمدت را فراهم کند.
به گفته منبع خبری روزنامه «ایزوستیا»، گسترش محصولات[۲] برای پس‌انداز بلندمدت، سواد مالی و سرمایه‌گذاری، و همچنین سواد سایبری از اهمیت بالایی برخوردار هستند. به گفته او، تمامی این اقدامات، منجر به ورود پایدار پس‌اندازها به بازار و کاهش ریسک‌های رفتاری خواهد شد. این موضوع به طور مستقیم از اهداف رشد از طریق منابع داخلی حمایت می‌کند.
کاباکوف توضیح می‌دهد که نوسازی زیرساخت‌های دیجیتال و پرداخت، به نوبه خود هزینه‌ها را کاهش داده و کارآیی عملیات را افزایش خواهد داد. کوزنتسوا در تکمیل صحبت‌های او اضافه می‌کند که موضوع به پیاده‌سازی ایمن راه‌حل‌های فین‌تک و تضمین حاکمیت فناورانه نیز مربوط می‌شود. این اقدامات، تسویه‌ها را تسریع کرده، هزینه‌های تراکنش را کاهش داده و دسترسی به خدمات را، به ویژه در مناطق، گسترش می‌دهد.
به گفته مشاور سرمایه‌گذاری، توسعه پرداخت‌ها و تسویه‌های بین‌المللی، تنظیم مقررات ارزی و تقویت ابزارهای ثبات مالی نیز یک محور مجزا را تشکیل می‌دهند. این اقدامات برای قابلیت پیش‌بینی شرایط تأمین مالی و پایداری بازار در برابر شوک‌ها مهم هستند.
او یادآوری می‌کند که پیش‌نویس رویکردهای اصلی توسعه بازار مالی قبلاً توسط هیئت‌مدیره بانک مرکزی تأیید شده و برای رئیس‌جمهور و دولت فدراسیون روسیه ارسال شده است.
مصاحبه‌شونده روزنامه «ایزوستیا» اشاره می‌کند که «این یک طرح اولیه نیست، بلکه چارچوبی برای اقدامات در طول سه سال است که به صورت سالانه با شرایط جدید به‌روزرسانی می‌شود.»
گاوریلوف اینگونه جمع‌بندی می‌کند که رویکردهای انتخاب‌شده توسط نهاد نظارتی، زیرساخت لازم را ایجاد می‌کنند تا بازار مالی —که با چالش‌های جدی روبرو است— در سال‌های آینده به سیستمی جامع‌تر و پایدارتر تبدیل شود که قادر به حمایت از توسعه کسب‌وکارها و ارائه چشم‌اندازهای واقعی و بلندمدت به سرمایه‌گذاران باشد.
نظر شما